Tot 2030 moeten er in Nederland minstens een miljoen nieuwe woningen bij komen. Een enorme opgave, zeker als je bedenkt dat er steeds minder vaklui zijn om het werk te doen. Toch kunnen we met prefab, modulair en conceptueel bouwen flink wat snelheid maken en dat tekort aan handjes deels omzeilen. Natuurlijk, onderweg naar de realisatie van al die huizen zijn er nog andere hobbels te nemen, maar dit is een belangrijke stap vooruit.
Versnellen door conceptueel bouwen
Dankzij ‘huizenfabrieken’ en de opmars van prefab-bouwmethoden bij timmerwerkplaatsen en fabrikanten van bouwmaterialen kunnen we niet alleen sneller bouwen, maar ook duurzamer: minder materiaal, minder energieverbruik, minder CO₂-uitstoot, minder stikstof. En dit alles stimuleert conceptueel bouwen. Aangejaagd door de innovatiekracht van conceptaanbieders en bouwpartners is er nu zelfs een online vergelijkingsplatform, genaamd conceptenboulevard. Een plek waar opdrachtgevers eenvoudig het ideale woonconcept kunnen kiezen, op basis van hun eigen specifieke wensen en criteria.
Forse uitbreiding elektriciteitsnet vraagt om energieplanologie
Maar naast de woningbouwopgave wacht er nog een andere uitdaging. De energietransitie en de overbelasting van het elektriciteitsnet vereisen dat het net fors wordt uitgebreid. Tot 2050 hebben we maar liefst 50.000 extra transformatorstations en 120.000 kilometer aan ondergrondse kabels nodig. Het vinden van geschikte plekken voor al die transformatorstations wordt een flinke klus, vooral in nieuwe wijken waar ook ruimte moet worden gevonden voor laadpalen, batterijopslag en duurzame energie opwekbronnen zoals zonnepanelen en warmte-en koude opslag systemen. Hier komt het nieuwe begrip ‘energieplanologie’ om de hoek kijken. Dit betekent dat we per wijk in kaart brengen wat de toekomstige energiebehoefte zal zijn, hoe vraag en aanbod van duurzame energie zo goed mogelijk op elkaar kan worden afgestemd en welke energie-infrastructuur daarvoor nodig is.
Van energieprofiel naar conceptenboulevard voor trafohuisje
Gemeenten, netbeheerders en marktpartijen werken nog onvoldoende samen om deze extra infrastructuur goed in te passen in nieuwe bouwplannen. Zo willen projectontwikkelaars woningen graag volledig elektrificeren en voorzien van zonnepanelen, maar de netbeheerders geven later aan dat dit niet haalbaar vanwege het elektriciteitsnet dat eerst moet worden verzwaard. Dat betekent in de praktijk onder andere dat er ruimte voor extra transformatorhuisjes moeten komen, maar ook wellicht voor batterijopslag in de wijk.
Om dit te verbeteren helpt het allereerst als netbeheerders een keuze maken voor het toekomstige energieprofiel van een gebied, zodat duidelijk wordt welke energie-infrastructuur nodig is. Vorig jaar heeft de Vereniging van Nederlandse gemeenten al een praktische handreiking uitgebracht voor het ruimtelijk inpassen van energie-infrastructuur, die ook voor ontwikkelaars en bouwers nuttig is. Vervolgens helpt het als je een wijk sneller kunt ontwerpen, inclusief de transformatorhuisjes die je zo uit een online catalogus kiest op basis van critieria als duurzaamheid, veiligheid, ruimtebeslag etc.. En dat die transformatorhuisjes dan ook nog eens prefab en modulair te realiseren zijn. Goed nieuws, de concepten en aanbieders zijn er al, nu nog de conceptenboulevard voor energie-infrastructuur om ons bouw- en energieplanningsproces echt te versnellen.
Deze column is eerder verschenen in de Cobouw Prefab special op 8 oktober 2024.
Over de auteur
Leontien de Waal is sectorbanker Bouw. Zij volgt de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de gebouwde omgeving. Haar ervaring en netwerk, aangevuld met kennis uit de studie Master City Developer (gebiedsontwikkeling), brengt ze in bij klanten van ABN AMRO.
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
