Het is een bekende klacht bij ontwikkelaars en bouwers als het gaat om snel tot meer woningen te komen; de uitvoeringskracht bij gemeenten schiet hevig tekort. Projecten lopen vertraging op door onderbezetting bij gemeenteloketten. Door een sterk vergrijsd ambtenarenbestand verliezen gemeenten de afgelopen en komende jaren bovendien veel ervaring en daarmee ook productiviteit.
De nieuwe minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijk Ordening Mona Keijzer erkent het probleem, maar de extra 600.000 euro waarmee gemeenten vooral slimmer kennis moeten delen, standaardiseren en samenwerken met de markt, staat niet in verhouding tot de ernst ervan.
Krappe arbeidsmarkt doet pijn
Gemeenten zijn slachtoffer van de krappe arbeidsmarkt. Mensen met ervaring in de bouw en vergunningverlening kunnen tegen concurrerende salarissen op tal van andere plekken aan de slag. Bij gemeenten staan de budgetten echter onder druk. De hoeveelheid taken die decentraal belegd wordt, is fors toegenomen, terwijl de vergoeding vanuit de rijksoverheid niet navenant is meegegroeid. Ondertussen blijven uitgaven, bijvoorbeeld in het sociaal domein, stijgen. Veel gemeenten slagen er mede hierdoor niet in om serieus mee te doen in de strijd om talentvolle werknemers.
Ervaring is cruciaal
Naast de kwantitatieve tekorten is ook in kwalitatieve zin sprake van onvoldoende uitvoeringskracht. Ervaren ambtenaren vertrekken en daar komt te weinig kennis en kunde voor in de plaats. De gemiddelde leeftijd van gemeenteambtenaren daalt al enkele jaren. Jongere medewerkers stromen steeds sneller uit. Jonge ambtenaren noemen als reden vaak een gebrek aan carrièreperspectieven, maar het is algemeen bekend dat werknemers van de nieuwe generaties graag in beweging blijven.
Voor gemeenten is dit een hard gelag. De waardevolle ervaring, die juist maakt dat ambtenaren productiever worden naarmate ze langer in hun functie zitten, loopt zo steeds sneller de deur uit. Opgebouwde expertise leidt tot betere en snellere besluitvorming. Gemeenten moeten daarom meer werk maken van het behoud van jonge ambtenaren. Maar de sleutel ligt vooral bij de werknemers zelf. Zij moeten zichzelf meer tijd gunnen om expertise op te bouwen die direct bijdraagt aan het verhelpen van het woningtekort. In dat opzicht kunnen jonge ambtenaren wel wat meer het arbeidsethos van de babyboomgeneratie gebruiken, een generatie die doorgaans loyaal is aan de baan en de werkgever. Wat is er nou mooier om in je eigen gemeente de problemen van woningzoekers mee te helpen oplossen?
Deze column is eerder verschenen in Cobouw.
Over de auteur
Paul Bisschop is sectoreconoom bij ABN AMRO. Binnen de afdeling Sector Expertise richt hij zich op de sectoren Bouw en Vastgoed.
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
