Het stikstofprobleem heeft de bouwsector stevig in zijn greep. Jarenlang hebben kabinetten echte maatregelen vooruitgeschoven. Maar na de recente uitspraken van de Raad van State en de Greenpeace-rechtszaak lijkt verder uitstel onmogelijk. Ondertussen staat minister Mona Keijzer voor de een zeer uitdagende taak om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen terwijl stikstofregels en netcongestie dat verhinderen.
Knelpunt biedt kansen
Netcongestie – het tekort aan capaciteit op het elektriciteitsnet – is een groeiend probleem dat ook de nieuwbouw van woningen ernstig kan gaan belemmeren. Duurzame woningen uitgerust met zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen belasten het net fors. Toch biedt juist het knelpunt van netcongestie een kans om vooruitgang te boeken.
Dubbele taak in woningmarkt
Naast nieuwbouw wacht namelijk een gigantische verduurzamingsopgave: in 2030 moeten minstens 1,5 miljoen woningen van het gas af zijn. Dat is immers besloten in het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie. Het legt wel nog eens een extra belasting op het stroomnet als we die woningen gaan elektrificeren. Dit vraagt om betere isolatie, energiezuinigere warmtepompen en slimme technologieën die stroomvraag en -aanbod beter sturen. Hiermee verkleinen we niet alleen de energiebehoefte van bestaande woningen, maar verminderen we juist de druk op het elektriciteitsnet.
Druk op elektriciteitsnet verminderen
Door nu te focussen op versnelde en slimme verduurzaming van de bestaande gebouwenvoorraad, slaat minister Keijzer meerdere vliegen in één klap. Bouwbedrijven blijven actief en kunnen woningen energiezuiniger maken, terwijl het elektriciteitsnet wordt ontlast door slimme oplossingen. Dit creëert ruimte op het net voor nieuwe woningen zodra er een aanpak is voor de stikstofproblematiek waardoor de vergunningverlening weer op gang komt.
Verduurzaming versnellen
Een versnelling van de verduurzaming vraagt wel om samenwerking. De overheid moet investeringen in isolatie, slimmere apparatuur en aansturing daarvan combineren met subsidies en regelgeving die renovatie en het inrichten van energiehubs aantrekkelijk maken. Tegelijkertijd kunnen marktpartijen een sleutelrol spelen in de doorontwikkeling en implementatie van energiebesparende innovaties die straks ook in de nieuwbouw kunnen worden toegepast.
Regeren in de woningnieuwbouw is vooruitzien
Door netcongestie nú aan te pakken via verduurzaming van de bestaande voorraad, voorkomt Keijzer dat dit een nieuwe barrière vormt op weg naar 100.000 nieuwe woningen. Duurzaamheid en woningbouw kunnen elkaar versterken. Met visie en daadkracht verandert de huidige impasse in een krachtige versnelling richting een toekomst waarin zowel het net als de woningmarkt ruimte bieden aan iedereen.
Deze column is eerder verschenen in Cobouw op 29 januari 2025.
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
