De afgelopen maanden is er veel aandacht voor de stijgende voedselprijzen. Bijna dagelijks verschijnt in de media een bericht over de hoge voedselprijzen. Met als belangrijkste vraag: wanneer worden levensmiddelen weer goedkoper?
Om vragen over de toekomst te beantwoorden, zijn we geneigd naar het verleden te kijken. De afgelopen 25 jaar vonden er nauwelijks supermarktbrede prijsdalingen plaats. De enige noemenswaardige prijsdaling was het gevolg van de ‘supermarktoorlog’ in 2003, toen Albert Heijn de prijs van meer dan 1000 producten verlaagde en andere supermarkten direct volgden. Na het optrekken van de rook lag de gemiddelde voedselprijs van zo’n 4 procent lager.
De kans dat spoedig een nieuwe prijsoorlog uitbreekt, wordt door EFMI Business School ondervraagde directeuren van foodbedrijven echter klein geacht. Toch hoeft dat niet te betekenen dat de supermarktprijzen niet gaan dalen. Na de ongekende prijsstijgingen van de afgelopen periode dient zich een reeks van factoren aan die wat lucht kunnen geven aan de tot nu toe verhitte situatie van prijsverhogingen.
Aantal factoren duiden op prijsdaling
Allereerst zijn de inkoopkosten voor levensmiddelenbedrijven aan het dalen. De eerdere scherpe stijgingen van de inkoopkosten zijn de hoofdoorzaak voor de ongekende toename van de consumentenprijzen. Zo ligt de prijs van zuivel op de wereldhandelsmarkt alweer zo’n 21 procent lager dan het hoogtepunt begin 2022. Ook de energieprijs is flink gedaald. En de prijs van plantaardige oliën ligt liefst 50 procent lager dan het hoogtepunt in maart 2022.
Ten tweede nemen de volumes in de supermarkten af. Met name de verkoop van dierlijke eiwitten daalt sterk. De verkoop van vlees daalde in het eerste kwartaal van dit jaar met circa 7 procent en de verkoop van zuivel nam met 4 procent af. In de supermarkten liggen de verkochte volumes van vlees en zuivel nu een stuk lager dan in 2019. Deze volumedalingen maken supermarkteigenaren ongetwijfeld nerveus en kunnen de opmaat vormen voor kortingsacties om de consument toch naar de eigen winkels te lokken en tot meer aankopen te verleiden.
Tot slot is de maatschappelijke onrust groot. Bedrijven in de foodketen worden er van beschuldigd de prijzen onevenredig te hebben verhoogd. Tegenbewijs en nuanceringen bij deze stelling gaan goeddeels aan de burger voorbij.
Niet terug naar oude niveaus
Zo bezien zijn er verschillende redenen waarom de prijzen het hoogtepunt wel hebben bereikt. Tegelijk hebben ze wel te rekenen met flink gestegen cao- en minimumlonen en krijgt de klimaatverandering structureel greep op de prijzen: zo berekende de Europese Centrale Bank (ECB) dat door drogere zomers de voedselinflatie in 2022 met 0,65 procentpunt is toegenomen. Al met al ligt een geleidelijke prijsdaling van winkelprijzen voor de hand, zij het dat deze niet meer zakken naar het niveau van weleer.
Lees verder in de foodsector
De Nederlandse foodsector is koploper op het gebied van arbeidsproductiviteit en innovatie. Robotisering, digitalisering en duurzaamheid zijn belangrijke thema’s waarop ondernemers zich onderscheiden ten opzichte van veel internationale concurrenten.
