Hoewel consumenten in 2021 meer snoep en chocolade kochten, staat de snoepbranche onder een steeds grotere maatschappelijke druk om gezondere en duurzamere producten op de markt te brengen, bijvoorbeeld door het verlagen van het suikergehalte en het verkleinen van de portiegroottes.
In de eerste vier maanden van dit jaar verkochten de supermarkten, bezinepompen en drogisterijen per saldo meer snoep en chocolade. Volgens onderzoeksbureau IRI werd in de eerste maanden van dit jaar in deze winkels 3 procent meer chocolade en 4 procent meer snoep verkocht. In 2020 was de groei 4 procent voor chocolade en 2 procent voor snoep. De omzet op deze producten steeg wel harder, omdat de prijzen jaar op jaar zijn toegenomen. De supermarkt is een belangrijke plek voor de aankoop van zoetwaren. Volgens cijfers van Global Data vindt 55 procent van de snoepverkopen plaats via het supermarktkanaal. Andere belangrijke distributiekanalen zijn drogisterijen, tankstations, discountketens, en snoepwinkels. Waar de verkopen via het supermarktkanaal toenamen, kregen de verkopen via de andere kanalen een knauw. Zo hebben snoepwinkels in de winkelstraten last gehad van afnemend winkelpubliek. Door minder verkeer daalde bij de pompstations de verkoop van snoep met 8 procent en van chocolade met 14 procent. In totaal werd er in 2020 voor circa 1,35 miljard euro aan snoep verkocht via de supermarkten, drogisterijen en tankstations.
Producten die tijdens coronaperiode nergens groei hebben geboekt zijn kauwgum en mint. In zowel de eerste maanden van 2021 als in 2020 werd er flink minder kauwgum en mint verkocht. De marketing van veel van deze producten is gericht op een bepaalde functionaliteit, zoals frisse adem op het werk of tijdens uitgaan. Die gebruiksmomenten vielen in 2020 tijdens de lockdown grotendeels weg.
Door de coronacrisis werd er flink meer online besteld. Volgens Foodservice Instituut Nederland (FSIN) heeft de coronacrisis voor een groei van bijna 50 procent gezorgd. Ook de chocolade en snoep verkoop nam toe via het online supermarktkanaal. Zo werd er 46 procent meer snoep en 76 procent meer chocolade verkocht. De grootste categorie in het zoetwarenschap blijft chocolade. Dit product nam zelfs in 2020 in aandeel toe. Met name de repen bleken populair. In 2020 werd er voor circa 20 miljoen euro aan chocoladeproducten besteld bij de online supermarkten.
ABN AMRO verwacht dat het aandeel online nog verder toeneemt, maar dat dit voor zoetwaren niet per definitie een voordeel is. Supermarkten hebben namelijk een toenemende ambitie en staan onder maatschappelijke druk om een gezonde keuze makkelijk te maken. Zij zullen zowel online als fysiek scherpere keuzes maken in gepromote artikelen. Wat de consument onder ogen krijgt in een app of online is zo mogelijk nog beter te sturen dan in fysieke winkels. Deze ambitie is mede ingegeven door initiatieven zoals Superlijst Gezondheid van Questionmark waarin supermarktformules worden vergeleken met betrekking tot het aantal (on)gezonde aanbiedingen. Ook voeren supermarkten zelf experimenten uit waarbij consumenten op basis van prijs of ‘nudging’ worden verleid om gezondere keuzes te maken.
Minder suiker, maar toch genieten
De maatschappelijke roep over de verantwoordelijkheid van de voedselketen als het gaat om gezond eten wordt de komende jaren alleen maar luider. In 2018 sloten maatschappelijke organisaties, overheid en het bedrijfsleven het Nationale preventieakkoord, waarbij onder meer werd afgesproken om in snoep minder suiker te verwerken bijvoorbeeld door gebruik van alternatieve zoetstoffen. Zo verlaagde Albert Heijn in 2019 de hoeveelheid suiker met 30% in diverse snoepsoorten van haar huismerk.
In april stelde het RIVM voor om het preventieakoord verder aan te scherpen onder andere met een verbod op snoepautomaten in publieke ruimtes. Daarnaast wordt er hard gewerkt aan de invoering van het gezondheidlogo Nutriscore in 2021 waarbij de consument in één oogopslag ziet hoe gezond of ongezond een product is en liggen er nieuwe afspraken in het verschiet om o.a. het suikergehalte in producten verder te verlagen. Recent is daar een advies van het Voedingscentrum en andere maatschappelijke organisaties bij gekomen om een suikertaks in te voeren. Hoewel dit advies zich nu vooral richt op frisdrank, is het niet uit te sluiten dat de aandacht zich uitbreidt naar zoetwaren. De druk op de branche om gezondere producten te produceren en portiegroottes te verkleinen neemt dus toe. Een flinke uitdaging, want bij zoetwaren is de consumenten toch vooral op zoek naar onbezonnen genieten
Niet alleen iets weglaten, ook iets toevoegen
Door de zoetwarenindustrie en gelieerde bedrijven wordt veel geïnnoveerd in verpakkingen, gebruiksmomenten en toevoegingen. Dit kan betekenen dat suiker wordt weggelaten, maar het kan ook betekenen dat er juist iets wordt toegevoegd. Een voorbeeld is de introductie van Mentos Gum Vitamines vorig jaar. De fabrikant introduceerde fruitkauwgum waar vitamine C, B6 en B12 aan is toegevoegd. Een ander voorbeeld zijn chocoladerepen met extra eiwit of kauwgum waarmee de concentratie wordt verhoogd, zoals bij de Neuro Gum: kauwgum met cafeïne. Het aandeel van suikervrije snoep en snoep met gezondheid- en welzijnsclaims neemt binnen de totale snoepcategorie toe. Kauwgum is de grootste groep van producten met een dergelijke claim en het is ook de snelst stijgende groep. ABN AMRO verwacht dat de ontwikkeling van deze producten verder toeneemt.
Fruit eten is altijd beter
Het Voedingscentrum onderschrijft in sommige gevallen het nut van deze zogeheten functionele voeding: voedingsmiddelen waar iets aan is toegevoegd om de gezondheidswaarde te verbeteren. De scheidslijn tussen wat daar wel of niet onder valt, is dun. Zo vallen toevoegingen van vitamines hier bijvoorbeeld niet onder, omdat dit aanvullingen zijn op de voeding en niet gericht op een extra gezondheidseffect. Volgens het Voedingscentrum hebben bovendien toevoegingen om de gezondheid te bevorderen voor gezonde mensen die eten volgens de Schijf van Vijf niet tot nauwelijks voordelen. Voldoende groente en fruit eten blijft voor gezonde mensen de beste manier om vitaminen en mineralen binnen te krijgen. Bovendien is het een lastige opgave om het ongezonde aspect, zoals suiker, van een voedingsmiddel af te wegen tegen een gezondere toevoeging. Alle gezondheidsclaims op voedingsmiddelen zijn tot slot aan regels gebonden en dit vergroot nog eens de uitdaging voor fabrikanten om zich op deze markt te begeven.
Uit onderzoek van Panelwizard in opdracht van ABN AMRO blijkt dat 47% van de consumenten zeker of waarschijnlijk liever kiest voor snoep, chocolade of kauwgum met toevoegingen, dan een variant zonder toevoegingen. Mits de prijs en smaak vergelijkbaar zijn.
Ongeveer 10 procent van de consumenten zou zeker niet kiezen voor de variant met toevoegingen. En 20 procent geeft aan ‘waarschijnlijk’ niet te kiezen voor deze variant. De belangrijkste reden daarvoor is dat ze het snoep- of snackmoment los zien van andere consumptiemomenten zoals het avondeten of de lunch. Dit zijn nu juist de maaltijden waarin, volgens deze groep consumenten, de noodzakelijke voedingsstoffen zouden moeten zitten.
Een grote groep consumenten twijfelt nog. De bezwaren voor de aankoop van snoep met toevoegingen zijn divers. Zo vragen consumenten zich af of die toevoegingen snoep of chocolade toch niet minder lekker maken. Ook zijn ze bezorgd of de toevoegingen wel echt gezond zijn. Daarnaast vraagt een aantal consumenten zich af of de gezonde toevoegingen opwegen tegen de inherent ongezonde bezigheid van snoepen. Voor veel consumenten betekent snoepen toch vooral onbezorgd genieten.
De komende jaren neemt de druk op zoetwarenfabrikanten toe om consumenten te helpen met een gezondere levensstijl. Niet alleen is de reclame voor zoetwaren ingeperkt ook de verkoop van deze producten bij de kassa of via automaten in publieke ruimtes wordt minder geaccepteerd. Inzetten op kleinere porties en het reduceren van suiker blijft noodzakelijk om verkopen op peil te houden.
Lees verder in de foodsector
De Nederlandse foodsector is koploper op het gebied van arbeidsproductiviteit en innovatie. Robotisering, digitalisering en duurzaamheid zijn belangrijke thema’s waarop ondernemers zich onderscheiden ten opzichte van veel internationale concurrenten.
