Herstel in food sterk afhankelijk van kanaal en product

Als gevolg van de coronamaatregelen nam de consumptie buitenshuis sterk af. Leveranciers van restaurants, cateraars of stationskiosken werden hierdoor hard geraakt. Hier staat de vraag centraal of en wanneer de omzet van de bedrijven in de handel en verwerking van voedingsmiddelen zich zal herstellen.

_{*De impact van COVID-19 naar afzetkanalen in de levensmiddelenindustrie in het eerste half jaar 2020 ten opzichte van dezelfde periode in 2019)
**OOH betekent Out-of-home en bevat in deze context o.a. restaurants, kroegen, stationskiosken, pompstations, cateraars, e.d.}

Het antwoord op die vraag is met name afhankelijk van de snelheid en effectiviteit van het vaccinatiebeleid. ABN AMRO verwacht dat in het eerste kwartaal 2021 gestart wordt met vaccineren en er kort daarna deels immuniteit voor kwetsbare groepen en zorgmedewerkers bewerkstelligd kan worden. Een substantiële versoepeling van de maatregelen zal pas in de loop van 2021 plaatsvinden. De gevolgen van een anderhalve-meter-samenleving zijn naar verwachting nog tot in 2022 merkbaar. In ieder geval tot die tijd is het omzetherstel vooral sterk afhankelijk van het soort product dat een voedingsmiddelenfabrikant levert en het kanaal waar hij levert. Fastfoodleveranciers kunnen bijvoorbeeld sneller herstellen dan de leveranciers aan evenementen en kroegen.

De leveranciers aan fastfoodbedrijven kunnen van een relatief snel herstel in 2021 profiteren. De omzet van fastfoodbedrijven blijkt namelijk redelijk veerkrachtig. Waar de bestedingen bij deze bedrijven tijdens de eerste coronagolf flink terugviel, veerden deze na de lockdown in het voorjaar ook snel weer op, zoals in de grafiek hieronder te zien is. De tweede ‘milde’ lockdown heeft weliswaar opnieuw een negatief effect op de bestedingen, maar dat effect is minder groot dan tijdens de eerste golf.

_{* Data bestaat uit totaal aantal ABN AMRO pintransacties, ex creditcard gegevens. Deze data is nominaal en niet gecorrigeerd voor seizoenseffecten, feestdagen, inflatie of andere trends in pintransacties}

ABN AMRO verwacht dat in 2021 de omzet van fastfoodketens relatief snel weer terug op het niveau van 2019 ligt en leveranciers aan dit segment hierop mee kunnen liften.

Producenten van alcoholhoudende dranken vallen onder de hardst geraakte subsectoren binnen de foodsector en hebben naar verwachting nog wel even met de gevolgen van de pandemie te kampen. Het wegvallen van de afzet bij kroegen, cafés, festivals en evenementen in binnen- en buitenland heeft de omzet van bedrijven die bier en wijn leveren en produceren een knauw gegeven. Deze subsector is het sterkst afhankelijk van versoepeling van de coronamaatregelen om omzetherstel in te zetten.

De Duitse regering durft bij monde van minister van Financiën Olaf Scholz de cultuursector op te roepen om concerten en evenementen te organiseren voor de tweede helft van 2021. Mocht de coronapandemie op dat moment nog niet voorbij zijn, dan vergoedt de Duitse overheid de gemaakte kosten. De Nederlandse regering is wat minder voortvarend en zet de deur slechts op een kier. In de laatste persconferentie werd groen licht gegeven om experimenten op te zetten met kleine evenementen om te testen of de anderhalve-meter-regel kan worden gehandhaafd.

Een aantal bedrijven in de handel en verwerking van voedingsmiddelen krijgt te maken met een blijvend lager omzetniveau. Dit is het gevolg van het feit dat mensen deels blijven thuiswerken. In Nederland heeft namelijk een aantal grotere bedrijven, zoals ABN AMRO, al aangegeven niet te verwachten dat het personeel voltijds terugkomt op kantoor en overweegt om het aantal werkplekken structureel te verlagen.

Dat mensen vaker thuis gaan werken en dus ook minder reizen heeft blijvend invloed op waar en welke voedingsmiddelen worden verkocht. Zo is de verkoop gedaald van diverse gemaksproducten die op ‘reislocaties’ worden aangeboden, zoals stations. Door de afname van het zakelijke verkeer daalt niet alleen de verkoop van voedselwaren voor onderweg, maar wordt ook de verkoop van dranken voor onderweg geraakt. Dit laatste betreft zaken als koffie of thee en kleinere flesjes frisdrank of zuivel. Ook bedrijfscateraars krijgen te maken met een blijvend lager omzetniveau.

Het supermarktkanaal heeft over het algemeen weten te profiteren van de verschuiving van buitenshuisconsumptie naar binnen. Voedselproducenten die voornamelijk aan retail leveren, zagen hun verkopen stijgen. Maar de aanstaande economische recessie leidt tot ander eetgedrag en dat heeft gevolgen voor een aantal producten die in de supermarkt verkocht worden, zoals die van duurdere merken.

ABN AMRO verwacht dat de werkloosheid in 2021 naar 6,4 procent zal stijgen. Momenteel ligt de werkloosheid op 4 procent. De hogere werkloosheid zorgt voor een lagere koopkracht. Wanneer consumenten minder te besteden hebben zullen ze op zoek gaan naar goedkopere substituten of varianten.

In verschillende Europese landen heeft de coronacrisis al gezorgd voor baanverlies en inkomensverlies. Hierdoor let maar liefst een derde van de Europese consumenten al vaker op de prijs van producten en koopt goedkopere voedingsmiddelen. Nu de crisis zich naar verwachting verdiept en de werkloosheid in Nederland en andere Europese landen zal oplopen, krijgen producenten van wat luxere en duurdere merken het lastiger.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• FNLI, Stevige pijn voor voedingsmiddelenproducenten die leveren aan horeca en cateraars
• Nadia Menkveld, ABN AMRO sectoreconoom, nadia.menkveld@nl.abnamro.com
• ABN AMRO publicatie, Tweede golf vertraagt herstel foodsector