Het aantal zorgbehoevende ouderen neemt de komende jaren sneller toe dan het aanbod van personeel. Gelukkig staat ruim een kwart van alle studenten die willen werken open voor een bijbaan in de thuiszorg. Om studenten aan te trekken en te behouden kunnen zorgaanbieders trainingen aanbieden, studententeams opzetten en studenten aan een aantal vaste cliënten koppelen.
Uit marktonderzoek van studentenarbeidsbemiddelaar SUSA blijkt dat 80 procent van de studenten in Nederland wil werken tijdens hun studie. Volgens het onderzoek heeft een op de vier studenten die wil werken interesse in een bijbaan in de zorg. Dit komt neer op ongeveer 250.000 studenten die in aanmerking komen om in de zorg te werken. Deze studenten willen gemiddeld 12 uur per week werken en staan omgerekend dus gelijk aan 75.000 voltijdswerkers.
Dit is goed nieuws, aangezien het tekort aan personeel in de thuiszorg in 2033 uitkomt op ongeveer 30.000 werknemers, zo blijkt uit berekeningen van onderzoeksbureau ABF Research. Om het potentieel aan studenten te benutten, zal de branche actief studenten moeten werven, opleidingen moeten bieden en de concurrentie aan moeten gaan met andere sectoren waar studenten nu bijbanen hebben.
Met de juiste trainingen kunnen studenten in de thuiszorg uiteenlopende taken vervullen. Ze kunnen aan de slag als hulp bij het huishouden of basiszorg leveren. Hoewel het tekort aan verpleegkundigen en verzorgenden in de thuiszorg waarschijnlijk aanhoudt, willen enthousiaste studenten na hun bijbaan mogelijk ook in de zorg of als mantelzorger blijven werken. Daarnaast kan de extra inzet ruimte bieden voor zorgpersoneel om door te groeien tot verpleegkundige.
Huishoudelijke hulp vaak geleverd door studenten
De inzet van studenten is een veelbelovende oplossing, vinden ze ook bij SUSA. Het bedrijf levert steeds meer studenten aan thuiszorgaanbieders. Directeur Nicky Blom zegt hierover: “Wij verzorgen flexibele bijbanen voor studenten met aantrekkelijke werkzaamheden die goed te combineren zijn met de studie. Zorg past goed in dit plaatje. We zien ook studenten die na hun bijbaan een definitieve switch maken naar een zorgcarrière.”
De vereiste kwalificaties verschillen per type thuiszorg. Zo kunnen studenten direct ingezet worden voor huishoudelijke hulp. Dit omvat hulp bij het schoonmaken, boodschappen doen en andere huishoudelijke taken. Voor hulp bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL), zoals hulp bij het opstaan, wassen en aankleden, vereisen organisaties die deze zorg inkopen specifieke cursussen die benodigde vaardigheden en kennis aanleren. Voor echt verplegende werkzaamheden, zoals wondverzorging, is het volgen van een zorgopleiding vereist.
Bedrijven die voornamelijk huishoudelijke hulp aanbieden, zijn al sterk afhankelijk van studenten. Kim Heneweer, hoofd recruitment bij Incluzio Thuisdiensten, geeft aan dat een aanzienlijk deel van de 2.000 werknemers momenteel student is. In theorie past dat goed: “Een hulp is vaak slechts twee uur bij een klant, wat goed in het schema van de student past.” Toch had de organisatie liever nog twee keer zoveel werknemers gehad, aangezien de wachtlijsten voor huishoudelijke hulp in sommige steden oplopen tot twee jaar. Emile Thuiszorg werkt zelfs uitsluitend met studenten. Medewerker Lisa Redza, zelf ook student, zegt: “Onze studenten bieden zorg en hulp. Door middel van interne trainingen kunnen studenten steeds meer zorgtaken uitvoeren. We dragen bij aan het oplossen van personeelstekorten in de thuiszorg.”
Gerichte trainingen maken studenten breder inzetbaar
De mogelijkheden voor de inzet van studenten in de thuiszorg kunnen door middel van gerichte trainingen dus uitgebreid worden, zodat zij niet alleen huishoudelijke hulp, maar ook basiszorg kunnen bieden. Veel thuiszorg-vacatures vereisen hiervoor dat studenten zelf al de juiste ervaring hebben via een relevante zorgstudie. De groep studenten die geen zorgopleiding volgt, maar wel in de zorg wil werken als bijbaan, is groter dan de groep die dat al wel doet. Thuiszorgorganisaties kunnen studenten die nog niet over de juiste ervaring beschikken zelf opleiden. Blom zegt hierover: “Het potentieel is veel groter als thuiszorgaanbieders erin slagen ook niet-zorgstudenten breder in te zetten dan alleen voor huishoudelijke taken.”
Thuiszorgaanbieders kunnen intern relevante cursussen ontwikkelen of samenwerken met opleidingsorganisaties. Redza zegt: “Als een student persoonlijke verzorging gaat leveren, wordt deze opgeleid in de specifieke vaardigheden die bij de cliënt nodig zijn. De student wordt dan ingewerkt bij de cliënt thuis.” Als het op grotere schaal lukt om studenten op te leiden om meer zorgtaken uit te voeren, kan de thuiszorgbranche een voorbeeld zijn voor organisaties in andere zorgbranches met personeelstekorten, zoals de gehandicaptenzorg en verzorgingstehuizen.
Praktische tips voor zorgaanbieders bij het inzetten van studenten
Het succes van het aantrekken van studenten hangt af van het aanpassingsvermogen van zorginstellingen. Incluzio heeft moeite om studenten voor langere tijd te binden. Uitstroom van werknemers is niet alleen lastig voor het bedrijf, maar ook voor de cliënten die dan steeds iemand anders over de vloer krijgen. Daarom laat Incluzio studenten tijdens hun introductieperiode eerst wennen aan de werkzaamheden. Ook maken ze het werk makkelijker door communicatie via WhatsApp en leuker door studenten aan vaste cliënten te koppelen.
De organisaties moeten om studenten te interesseren snel handelen en flexibel zijn in de planning. “Als een student voor een bijbaan solliciteert, wil deze zo snel mogelijk beginnen en maximaal binnen een maand”, zegt Blom. Ook Redza benadrukt flexibiliteit als succesfactor om studenten aan te trekken en behouden. “Onze wijkteams zijn zelfsturend. Studenten hebben wisselende schema’s en maken zelf afspraken met cliënten. Dit werkt goed voor alle partijen.”
Emile Thuiszorg lukt het om studenten gemiddeld twee jaar te behouden. Belangrijk is het filteren ‘aan de voordeur’ met vragenlijsten en verplichte opleidingsdagen. De student moet goed overweg kunnen met hun cliënten. Emile Thuiszorg investeert ook in het teamgevoel. De mensen van de organisatie zijn altijd aanwezig tijdens de intro-weken in studentensteden, moedigen mond-tot-mondreclame aan en organiseren zelfs gala’s.
Maatschappelijke binding voor jongeren
De huidige studenten vallen onder Generatie Z (Gen Z), de generatie die is geboren tussen 1997 en 2012. Gen Z is zeer maatschappelijk betroken. Volgens onderzoeksbureau Thought Exchange wil 85 procent van Gen Z voor maatschappelijk betrokken bedrijven werken, wat ook hun interesse in zorgfuncties verklaart. Thuiszorg biedt deze jongeren maatschappelijke betrokkenheid. Ouderen genieten van gezelschap, en studenten zijn blij met de maatschappelijke missie.
Ook voor de toekomst biedt de inzet van studenten perspectief. Sommige van hen worden door hun ervaringen in de thuiszorg zo geïnspireerd dat ze besluiten een carrière in de zorg na te streven. Anderen ontwikkelen waardevolle vaardigheden en inzichten, waardoor ze bereid en beter in staat zijn om later mantelzorg te verlenen.
Lees verder in de sector Zorg
In de komende jaren verandert de sector om meer zorg te kunnen leveren met minder middelen. De vraag naar zorg neemt verder toe door vergrijzing terwijl nauwelijks meer zorgpersoneel aangetrokken kan worden. Innovatie en samenwerking maken het werk makkelijker en leuker, waardoor de zorgverlening houdbaar en van hoge kwaliteit blijft.
