Bioscopen moeten vooral nu investeren in service en beleving

(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)

Na een zware periode krabbelt de branche langzaam weer op onder andere door het succes van de nieuwe James Bond-film die eind september in de Nederlandse bioscopen in première ging. Toch laten de Nederlandse bioscopen tot en met week 42 nog een negatieve groei zien van 17 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2020. Dit heeft te maken met de enorme omzetderving door de verplichte sluiting in de eerste vijf maanden van 2021. Het is de verwachting dat dit verlies in de rest van 2021 niet meer goed gemaakt wordt. ABN AMRO prognosticeert dat de branche pas in 2023 weer op het niveau van 2019 zit.

Voordat de coronapandemie uitbrak in Nederland deden bioscopen goede zaken. Dit is duidelijk af te lezen uit de pinbestedingen in bioscopen van particuliere klanten van ABN AMRO. De pinbestedingen-index steeg naar 116 in januari en 110 in februari 2020. Maar met de uitbraak van het virus in maart namen de bestedingen sterk af. Nadat in de zomer van 2020 weer enig herstel optrad, hakte de tweede lockdown in de eerste helft van 2021 er hard in. Hierdoor nam de index weer fors af tot een niveau van slechts 2 in februari 2021. Sinds juni is de branche zoals gezegd weer langzaam in herstel; ook deze ontwikkeling is af te lezen uit de transactiedata van ABN AMRO.

De coronapandemie heeft de bioscoopbranche ook in de rest van de wereld behoorlijk geraakt. Landen als Portugal en Groot-Brittannië zijn in Europa het zwaarst getroffen met een afname van meer dan 75 procent in ticketverkoop in 2020. In Nederland is zowel het aantal bezoekers als de omzet met 56 procent gedaald. Deze omzetdaling is exclusief eten en drinken, bij de grotere ketens goed voor 25 tot 30 procent van de totale omzet. Het gemiddelde aantal bezoeken per hoofd van de bevolking daalde in Europa van 1,5 naar 0,5 per jaar. Nederlanders gingen vorig jaar gemiddeld één keer naar de bioscoop; in 2018 was dit nog 2,1 keer.

Een lichtpuntje tijdens de coronapandemie is het succes van Europese premières. Door de sluitingen van bioscopen wereldwijd, werden veel grote premières van met name de grote Amerikaanse studio’s uitgesteld. Er kwam meer ruimte voor lokale producties. Hierdoor groeide het marktaandeel in bezoek aan Europese films tot bijna 40 procent in de Europese Unie, vergeleken met 26 procent in 2019. In Nederland groeide het aandeel in bezoek aan Nederlandse films van 11,8 in 2019 tot 21,7 procent in 2020, onder andere door het succes van de film De Beentjes van Sint-Hildegard.

De verplichte sluiting van bioscopen en andere culturele evenementen had als gevolg dat mensen tijdens de crisis vaker thuis vanaf de bank films keken. De CBS data geven aan dat 46 procent van de personen van 12 jaar of ouder een film of serie via een streamingdienst of als download kocht in het eerste kwartaal van 2021. In 2020 was dit percentage nog 42 procent.

De concurrentie van streamingdiensten speelt al langer. Ze zijn een serieus afzetkanaal voor filmdistributeurs geworden. Veel grote Amerikaanse studio’s zijn de afgelopen jaren een eigen streamingplatform begonnen. Ze gaan hiermee de strijd aan met het leidende platform Netflix en proberen minder afhankelijk van de bioscopen te worden. Voorbeelden zijn producenten Disney met Disney Plus, Warner met HBO Max, Paramount met Paramount Plus en Universal met Peacock. Warner was een van de eerste die in december 2020 zijn eigen film Wonder Woman 1984 zowel in de bioscopen als op HBO Max uitbracht. Ook de Marvel-film Black Widow verscheen tegelijk in de bioscoop en op streamingdienst Disney Plus.

Vaak rekenen streamingdiensten een zogeheten premium om een nieuwe film te kijken bovenop het maandelijkse abonnement. Om Black Widow op Disney Plus te zien moeten gebruikers bijvoorbeeld 21,99 euro bijbetalen. Veel mensen zijn echter beperkt geïnteresseerd in het betalen van een premium aan een streamingsdienst om nieuwe films te kunnen zien. Een groot deel van de bezoekers heeft een voorkeur voor het zien van een nieuwe film in de bioscoop. Jongeren blijven graag naar de bioscoop gaan, omdat het een relatief goedkoop uitje is.

Normaal gesproken krijgen bioscopen de gelegenheid een film gedurende een bepaalde periode exclusief te draaien, alvorens deze via andere distributiekanalen wordt aangeboden; de zogenoemde bioscoop-window. Hoewel studio’s tijdens de lockdowns films direct via hun streamingdiensten aanboden, verwacht ABN AMRO niet dat het bioscoop-window volledig gaat verdwijnen nu de bioscopen weer open zijn. Zonder dit window lopen studio’s namelijk de hoge omzetten mis die juist in bioscopen tijdens de eerste paar weken worden gerealiseerd.

Omdat de bioscoopbranche onder druk staat, is er wel ruimte voor studio’s en distribiteurs om te onderhandelen over het window-systeem. Terwijl in Nederland vaak gewerkt werd met een bioscoop-window van vier maanden, neemt deze duur gemiddeld af. De grote Amerikaanse studio’s bijvoorbeeld bepalen per film welke window ze hanteren. Ze werken momenteel met windows van 45 tot 60 dagen. Nederlandse bioscopen kunnen vervolgens alleen over de voorwaarden onderhandelen. De onafhankelijke studio’s overleggen wel met bioscopen over het window en leggen dit ook voor een langere periode vast, momenteel rond de twee tot drie maanden.

Bioscopen doen er goed aan in te zetten op sfeer, service en beleving in beeld en geluid; dus juist op de elementen waar het de consument thuis op de bank aan ontbreekt. De grotere ketens steken al in op een premium-ervaring met superieur beeld en geluid. Zo hebben bioscopen veel geïnvesteerd in innovaties als 3D, IMAX, 4DX, Dolby Digital om de beleving van het filmkijken te optimaliseren. Ook inspelen op de vraag naar luxe bijvoorbeeld met verstelbare ligstoelen (recliners) en goede cateringsmogelijkheden voor, tijdens en na de film, werkt goed. Luxor heeft bijvoorbeeld een goede samenwerking met restaurant De Beren, zodat het aanbod breder is dan alleen chips, popcorn en cola.

Ook andere vormen van content zijn interessant voor bioscopen, zoals samen sportwedstrijden, concert, opera, ballet of een serie op het grote scherm kijken. Ook bedrijfsuitjes worden al regelmatig in de bioscoop georganiseerd. Om jongeren aan zich te binden zet bioscoopketen Pathé daarnaast in op het life streamen van het EK en WK van League of Legends, een esportgame waarbij georganiseerde competities worden gespeeld middels videogames.

Lees meer over onze prognoses in het volledige rapport 'Stand van de Leisure'.

Lees verder in de sector Leisure

De sector Leisure heeft een zware periode grotendeels achter de rug. Het herstel is ingezet met afbouwen van de maatregelen omtrent corona. De terrassen beginnen vol te raken, het aantal toeristen neemt toe en evenementen kunnen weer georganiseerd worden. De personeelstekorten zijn nu de grootste uitdaging. Werkzaamheden van het personeel digitaliseren en het spreiden van gasten kunnen de impact daarvan beperken.

Bekijk alle artikelen