
Versnelling van verduurzaming in transportsector
De verduurzaming van grote en mkb-bedrijven in de transport- en logistieksector is volop in beweging. Bedrijven voelen de urgentie en zoeken samenwerking met ketenpartners. Albert Jan Swart, sectoreconoom Transport en Logistiek bij ABN AMRO, verwacht dat de verduurzaming de komende vijf jaar flink zal versnellen.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat bedrijven met zware bedrijfsvoertuigen flink aan het verduurzamen zijn. Hun CO2-uitstoot bedroeg vijftien jaar geleden nog tien megaton, in 2022 was dat nog 6,3 megaton, een daling van 37 procent. Die daling is vooral een gevolg van strengere normen, onder andere voor dieseltrucks.
Nederlandse transportsector voorop
De Nederlandse transportsector hoort bij de koplopers wat betreft verduurzaming. Swart: "Nederland heeft op Oostenrijk en Denemarken na het nieuwste wagenpark van Europa. De accijnzen hier zijn relatief hoog, waardoor het vervangen van een oude truck door een minder vervuilend model sneller loont." Ook de batterijtechnologie en laadmogelijkheden verbeteren. "Vijf jaar geleden konden e-trucks nog geen honderd kilometer rijden op een volle accu, nu is dat al zo’n vijfhonderd kilometer. En die actieradius wordt steeds groter."
Nederland toonaangevend in elektrisch rijden
Dat elektrisch rijden in de transportsector aan populariteit wint, blijkt ook uit cijfers van de ACEA, de brancheorganisatie van de Europese auto-industrie. In Nederland was in de eerste helft van 2024 vier procent van alle nieuwe trucks volledig elektrisch. In de Europese Unie als geheel was dit slechts 1,9 procent. Alleen in Denemarken en Zweden lag het percentage elektrische trucks hoger dan in Nederland. Swart: "Dit laat zien hoe toonaangevend wij als klein land zijn binnen de internationale wereld van transport en logistiek." "Als we de gestelde ambities waar willen maken, is er de komende vijf jaar een vertienvoudiging van het aantal e-trucks nodig" Albert Jan Swart, sectoreconoom bij ABN AMRO.
Hoge nationale ambities
Dat Nederland zoveel vaart maakt, is volgens Swart hard nodig. "Als we de gestelde ambities waar willen maken, is er de komende vijf jaar een vertienvoudiging van het aantal e-trucks nodig. In het klimaatakkoord is tenslotte afgesproken dat minimaal dertig steden een zero-emissiezone voor stadslogistiek invoeren. Dat betekent dat er dan zo’n 16.000 e-trucks nodig zijn om in die zones dezelfde hoeveelheid goederen te kunnen vervoeren als nu." In dat licht moet er volgens Swart nog veel gebeuren. "De Nederlandse sector beschikt in totaal over zo’n 160.000 trucks. Daarvan zijn er nu nog maar zo’n 1.500 elektrisch."
Kostenreductie duurzame trucks
Wat enorm gaat helpen bij die versnelling is een verdere daling van de kosten van elektrische trucks, terwijl het gebruik van diesel steeds duurder wordt. Swart: "Daardoor komt de omslag van de Total Cost of Ownership (TCO) in zicht. Dat betekent dat de totale kosten van elektrische voertuigen, voor zowel de aanschaf als het gebruik, op een zeker moment lager zullen zijn dan de totale kosten van dieseltrucks. De verwachting is dat die omslag er binnen drie tot vier jaar komt, onder meer door de vrachtwagenheffing, een nieuw emissiehandelssysteem voor het wegvervoer en technologische innovatie. Op dat moment wordt het voor bedrijven in deze sector én hun opdrachtgevers financieel gezien een stuk aantrekkelijker om te verduurzamen."
Mkb bereid tot verduurzaming
"De bereidheid om het transitiepad naar zero emissie af te leggen is groot bij in de sector", aldus Bart Banning, sectorbanker Transport en Logistiek. "Bedrijven maken op meerdere manieren werk van verduurzaming. Zo maken ze meer gebruik van digitalisering, wat leidt tot slimmere en dus efficiëntere routeplanning. En we hebben bij het wegtransport gezien dat trucks in Nederland met emissieklasse 4 en 5 snel zijn vervangen door Euro 6." Ook vervangen bedrijven in een aantal gevallen dieseltrucks door elektrische trucks, bijvoorbeeld gedreven door de komst van zero-emissiezones in een vijftiental steden vanaf januari 2025.
Digitalisering als duurzame oplossing voor mkb
Waar valt er nog winst te halen voor mkb-bedrijven in deze sector die willen verduurzamen? Banning: "Digitalisering van de werkprocessen en infrastructuur kan nog sneller worden doorgevoerd en naar een hoger niveau worden getild. Hetzelfde geldt voor uitwisseling van data. Door ritten met elkaar te combineren en de belading van de voertuigen te optimaliseren, al dan niet met inzet van kunstmatige intelligentie, kunnen bedrijven veel uitstoot voorkomen. Maar ook trainen ze hun chauffeurs nu om zuiniger te rijden. Het draagt allemaal bij aan een kleinere voetafdruk. Nogmaals, verduurzaming staat inmiddels echt wel op de agenda van ondernemers in transport en logistiek. De introductie van de kilometerheffing en ETS2, en ook CSRD regelgeving gaat effect hebben. De overheid, klanten en leveranciers vragen om een duurzaamheidsplan en eisen steeds meer op het gebied van rapportage. En ook wij als bank hebben een verantwoordelijkheid om het transitiepad naar verduurzaming samen met onze klanten te realiseren. Dat doen we door onze klanten te adviseren hoe ze de duurzame transitie van hun vloot kunnen financieren met groenleningen en subsidies."

Gebruik van plantaardige brandstoffen
De CO2-uitstoot van de transportsector daalt overigens niet alleen dankzij de aanschaf van schonere trucks. Swart: "Het is een hele waaier aan initiatieven die maakt dat de CO2-uitstoot in deze sector dalende is. Wat te denken van tanken met transitiebrandstoffen zoals HVO-diesel, gemaakt van onder andere gebruikt frituurvet. Afhankelijk van de samenstelling kunnen deze zorgen voor een aanzienlijke CO2-reductie. Steeds meer transportbedrijven maken daar samen met hun opdrachtgevers gebruik van. Hierin ligt nog potentie, mits de hogere kosten kunnen worden doorberekend aan de klant."
Consolidatie en duurzaamheid
De sterke consolidatie in de transportsector draagt bij aan de verduurzaming. Banning: "Schaalvergroting helpt bedrijven bij het verduurzamen van hun dienstverlening en het wagenpark. Elektrificatie is bijvoorbeeld een ingrijpende operatie. Niet alleen omdat ondernemingen e-trucks moeten aanschaffen, maar ook omdat zij in laadpalen moeten investeren en in hun planning rekening moeten houden met de beperktere actieradius en laadpauzes." Schaalvergroting is des te meer nodig omdat de marges in de sector doorgaans dun zijn. Swart: "Krachten bundelen maakt de investeringen in kennis, ervaring en het juiste materieel haalbaar. Het is financieel gezien tenslotte makkelijker om een e-truck aan te schaffen als je over een vloot beschikt van duizend trucks, dan wanneer je maar twintig trucks op de weg hebt rijden."
Meer samenwerking
Banning signaleert ook meer samenwerking in de keten. "Grote opdrachtgevers nemen vaak een voortrekkersrol in op het gebied van duurzaamheid. Ze hebben er dus belang bij dat de transportonderneming waarmee ze zakendoen ook duurzaam opereert. Zo stimuleren ze elkaar." Ook op bedrijventerreinen slaan transportondernemingen en opdrachtgevers vaker de handen ineen. Swart vult aan: "Ze wisselen stroom uit, delen laadpunten en stemmen energiegebruik op elkaar af. Dat vergt veel overleg en plannen, maar levert ook veel op."
Ondernemers en medewerkers positief
Het sentiment onder zowel ondernemers als medewerkers is in ieder geval positief. Swart. "Ik ken geen chauffeur die na een overstap op elektrisch terug wil naar diesel. Het rijcomfort van een elektrische truck is groter, de truck is geruisloos en de omgeving reageert er positief op. Er zijn ook heel wat koplopers in de sector die duurzaamheid echt bovenaan de agenda hebben staan. Vaak gedreven vanuit een intrinsieke motivatie, én ook de drang om te veranderen. Denk aan Vos Logistics, maar ook aan Koninklijke Euser, E. van Wijk en Oegema Transport. In het Midden en Kleinbedrijf zien we voorbeelden als TSN Groen, Breytner en van Heugten Transport. Vergeet niet dat deze sector voor 95 procent bestaat uit familiebedrijven. Die richten zich op de lange termijn en willen goed zorgen voor hun omgeving en toekomstige generaties. Verduurzaming past heel goed in dat straatje."
Betrouwbaarheid van de overheid
Banning voorziet een duurzamere toekomst voor de sector. "Het is echter essentieel dat de overheid afspraken nakomt en uitvoert. Sommige grote wegvervoerders hebben nu al investeringsplannen gemaakt tot 2035, vaak in samenwerking met klanten en sterk gericht op verduurzaming. Een wisselend duurzaamheidsbeleid is dus funest voor het vertrouwen van ondernemers. En dat is wel wat ondernemers ervaren. Daardoor hapert de investeringsbereidheid." De meeste ondernemers zien wel de noodzaak tot verduurzaming. Zeker de grootzakelijke ondernemingen, die vrijwel allemaal CSRD-plichtig zijn. Swart: "Waar het een paar jaar geleden nog vooral ging over de onmogelijkheden en hoge kosten van verduurzaming, gaat het nu vooral de mogelijkheden ervan. Die draai is inmiddels wel gemaakt."
Lees verder in de transport- en logistieksector
Na een lastig jaar, waarin de internationale handel afnam door een snelle afbouw van overtollige voorraden, heeft de transportsector een voorzichtig herstel ingezet. Begin 2024 stegen zowel in de containervaart als in de luchtvaart de goederenvolumes. Dankzij de aantrekkende economische groei kan de sector verder herstellen. Het herstel wordt echter geremd door een lagere vraag naar bouwmaterialen. Intussen krijgt het wegvervoer de komende jaren te maken met een stapeling van milieuregels.