Nieuwe kansen grijpen en de energietransitie voortzetten
Renske Nouwens is energie- en netcongestie-expert bij Joulz, een aanbieder van energie-infrastructuur. In het vorige congestierapport spraken we met Joulz over een energie-hub op bedrijventerrein Schiphol Trade Park. In dit interview verbreden we onze aandacht naar de ontwikkelingen rond congestie van het afgelopen jaar. “Wacht niet af, er zijn mogelijkheden om door te gaan met de energietransitie”, onderstreept Nouwens.
In 2024 begonnen netbeheerders met het aanbieden van flexibele contracten en diensten voor congestiemanagement. Hierdoor kunnen bedrijventerreinen efficiënter gebruikmaken van de bestaande netcapaciteit. Dit zorgt ervoor dat energievraag en -aanbod beter op elkaar worden afgestemd zonder dat het net uitgebreid hoeft te worden. Joulz heeft diverse projecten gestart op basis van nieuwe contractvormen.
Verschillende nieuwe contractvormen
Nouwens: “Wij hebben allereerst, al in 2021, op bedrijventerrein Schiphol Trade Park een balanceringsovereenkomst opgezet. Dat is een voorloper van een groepstransportovereenkomst en helpt bedrijven om elkaars capaciteit beter te benutten. In 2024 hebben we de eerste capaciteitsbeperkingscontracten afgesloten voor Virtual Power Grids, een lokaal energiesysteem dat elektriciteit kan opwekken, opslaan en verdelen op een eigen net. Voor 2025 werken wij aan het operationaliseren van verschillende groepstransportovereenkomsten, belangrijke contracten voor het creëren van energie-hubs.” Doordat het contract het mogelijk maakt om met meerdere grootverbruikers samen één transportovereenkomst af te sluiten met de netbeheerder, bieden de contracten meer controle over energiekosten en zekerheid voor toekomstige energiebehoeften.
Volgens Nouwens is het positief dat de overheid en netbeheerders veranderingen hebben ingezet, maar de adoptie van nieuwe contracten is nog beperkt. Joulz heeft al decentrale oplossingen gebouwd, zoals de energie-hub op Schiphol met hulp van Liander, maar verdere adoptie gaat traag. “Het aantal getekende groepscontracten is op één hand te tellen”, zegt Nouwens. Maar gezien het betrekkelijk grote aantal initiatieven dat in 2024 is opgestart, gaan dat er in 2025 zeker meer worden. De hoop is dat wet- en regelgeving, zoals de nieuwe Energiewet, hierin extra stimulans brengt. Nouwens heeft wel zorgen over de tijd die bedrijven nodig hebben om zich aan te passen aan de nieuwe aanpassingen, aangezien die namelijk per bedrijf erg verschillen.
Batterijsystemen zullen een grotere rol spelen bij het verminderen van de gevolgen van netcongestie
Ondanks de aanloopproblemen komen decentrale energiesystemen en energie-hubs sterk op. Een van deze nieuwe hubs is gevestigd op industrieterrein Medel in Tiel, waarvoor kennis is opgedaan uit de energie-hub op Schiphol. Joulz levert hier vermogen aan het collectief en fungeert als congestie-serviceprovider. Deze hubs bieden voordelen zoals relatief snelle oprichtingstijd, CO₂-reductie en het verminderen van netcongestie, wat de energietransitie ondersteunt. Netbeheerders reageren positief op deze initiatieven, omdat deze oplossingen bieden voor aansluitingen zonder enorme netbelasting en flexibel vermogen. Nouwens benadrukt: “Bedrijven hoeven niet te wachten, oplossingen zijn nu al beschikbaar.”
Al met al vraagt netcongestie om samenwerking. Terwijl netbeheerders werken aan netverzwaring en flexibilisering, wat jaren kan duren, moeten energieafnemers nu andere oplossingen zoeken. Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor energiebeheer achter de meter. Door energieopslag en eigen energieopwekking kunnen zij hun energiecapaciteit vergroten zonder het net te belasten. Maar bedrijven kunnen ook samenwerken door met grote verbruikers in de buurt, via nieuwe contracten van netbeheerders, energie-hubs te vormen. “De overheid richt zich veelal op centrale oplossingen, maar decentrale oplossingen zijn belangrijk voor een veerkrachtig energiesysteem”, zegt Nouwens. De komende jaren worden investeringen in zowel netverzwaring als in decentrale oplossingen zoals energie-hubs gedaan. “Door de nieuwe contracten en energie-hubs kunnen bedrijven nu al stappen zetten, zonder verzwaring van het net”, zegt Nouwens.
Meer informatie
Het afgelopen jaar is een aantal flinke stappen gezet om de gevolgen van netcongestie te verminderen. Zo is de nieuwe Energiewet aangenomen en heeft de ACM al veel beleidsregels aangepast om bedrijven meer ruimte te geven de schaarse capaciteit op het net slimmer te benutten. Lees hier meer over in het rapport 'Netcongestie: Voor wat, hoort wat'.
Lees verder in de energiesector
De energiesector is sterk in beweging nu de energietransitie steeds meer vaart krijgt. ABN AMRO wil een leidende rol spelen in het versnellen van de energietransitie, die bol staat van de kansen én obstakels.
