Hoewel onderzoek van GfK aangeeft dat consumenten overstappen van A-merk naar huismerk, zijn consumenten nog niet aan het koopjesjagen tussen verschillende supermarkten. Het aantal verschillende supermarktketens die consumenten per maand bezoeken, is vergelijkbaar met eerdere maanden. Ook het percentage consumenten dat verandert van “hoofdsupermarkt” is stabiel. Dit blijkt uit de geanonimiseerde pinbestedingen van particuliere klanten van ABN AMRO.
Voedingsprijzen zijn in april weer flink gestegen; 8,5 procent ten opzichte van april 2021. Omdat ook de energieprijzen fors zijn toegenomen, is de verwachting dat consumenten hun consumptiepatroon gaan aanpassen. Met name de lagere inkomens voelen de gestegen energie- en voedingsprijzen direct omdat deze een groot deel van hun bestedingen uitmaken.
Corona
Het panel klanten van ABN AMRO dat elke maand minstens 50 euro aan boodschappen uitgeeft van januari 2018 tot en met april 2022 laat zien dat consumenten tijdens de coronapandemie meer zijn gaan besteden in supermarkten met uitschieters in de feestmaand december. De februarimaand is typisch een maand waarin minder aan boodschappen wordt besteed. Dit komt omdat deze maand minder dagen telt dan de andere maanden.
Voor deze analyse hebben we gekeken naar inkomen uit loon (salaris), inkomen uit uitkeringen (werkloosheidswet en bijstand) en inkomen uit pensioen. Zelfstandigen en eenmanszaken zijn buiten beschouwing gelaten. Uitgesplitst naar inkomen blijkt dat tijdens de coronacrisis vooral de hogere inkomens meer zijn gaan besteden in de supermarkten. Zij gingen voor de coronapandemie vaker naar restaurants en compenseerden de verplichte sluiting van de horeca door luxere producten in supermarkten aan te schaffen.
Koopjesjagen
Zodra consumenten op zoek gaan naar aanbiedingen bij verschillende supermarkten zal het gemiddeld aantal supermarkten dat bezocht wordt toenemen. Sinds 2018 bezoeken consumenten gemiddeld ongeveer drie supermarkten per maand; voor hogere inkomens ligt het aantal iets hoger dan voor lagere inkomens. Het aantal is de afgelopen maanden niet toegenomen en ligt nog rond de drie. Dit wijst erop dat consumenten niet meer zijn gaan koopjesjagen dan anders.
Een andere manier om te beoordelen of consumenten op zoek gaan naar goedkopere alternatieven is te kijken of ze veranderen van hoofdsupermarkt. Dit is de supermarkt waar het grootste bedrag per maand wordt besteed. We zouden dan verwachten dat de nieuwe hoofdsupermarkt vaker goedkoper dan duurder is.
En inderdaad veranderen meer consumenten met lagere inkomens van hoofdsupermarkt. Zij zijn al vaker op zoek naar aanbiedingen in verschillende supermarkten, ook in de afgelopen jaren. Uit de data blijkt dat in de afgelopen maanden voor alle inkomensgroepen dit patroon ondanks de forse prijsstijgingen van voeding niet significant veranderd is. Wel zien we een opleving in de tweede helft van 2021. Maar omdat deze niet doorzet is dit waarschijnlijk niet toe te schrijven aan de inflatie, maar aan een andere oorzaak. Ook in andere jaren neemt rond juli en augustus namelijk het percentage consumenten toe dat van hoofdsupermarkt wijzigt. Waarschijnlijk wordt dit veroorzaakt door mensen die in Nederland op vakantie gaan. Zij zullen hun boodschappen bij een andere supermarkt doen.
Conclusie
Het is, zoals eerder onderzoek van GfK liet zien, goed mogelijk dat als eerste reactie op de inflatie consumenten overstappen van A-merk naar huismerk. Pas als de inflatie nog meer in de portemonnee gevoeld wordt, volgt een tweede stap waarbij meer huishoudens op zoek gaan naar koopjes in verschillende supermarkten. Die tweede stap is nog niet bereikt door de gemiddelde consument in verschillende inkomensgroepen.
Met betrekking tot de laagste inkomens is er daarbij wel een kanttekening te plaatsen. Bij deze inkomensgroep komt contant betalen vaker voor terwijl onze data alleen pinbetalingen betreft. Ook kan het zijn dat consumenten die geen saldo meer hebben op de lopende rekening met de creditcard hun boodschappen afrekenen.
Lees verder in de retailsector
De winkel van vandaag is meer dan alleen een voorraadkast. Het biedt klanten advies en inspiratie en is de plek om in contact te zijn met klanten. Door de Oekraïne crisis en forse inflatie is het consumentenvertrouwen sterk gedaald en dit beïnvloedt het consumentengedrag. Retailers kampen daarnaast met forse kostenstijgingen op het gebied van inkoop, huur, personeelskosten, covid herstelbetalingen en energie. De omstandigheden blijven ook na covid voor veel retailers uitdagend.
