Ondanks corona blijft mismatch op arbeidsmarkt aanwezig
Met het verlies van banen als gevolg van de coronapandemie, lijkt spoedig een eind te komen aan de krapte op de arbeidsmarkt. Uit een nieuwe arbeidsmarktindicator van ABN AMRO die de mismatch tussen vraag en aanbod op regionaal niveau analyseert, blijkt echter dat de mismatch nog nauwelijks is afgenomen.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Bovendien kan deze als gevolg van de crisis standhouden of zelfs juist verder oplopen. Omscholing van personeel is cruciaal voor een flexibele arbeidsmarkt en gezond economisch herstel.
De krapte op de arbeidsmarkt, waardoor werkgevers tot vlak voor de coronacrisis nauwelijks aan geschikt personeel konden komen, begint te kantelen. Waar eind vorig jaar tegenover 1 openstaande vacature nog slechts 1,11 werkzoekenden stonden, is dit inmiddels opgelopen naar 1,23. Sinds de ‘lockdown’ half maart lijkt de spanning op de arbeidsmarkt te verminderen. Met meer werkzoekenden en minder vacatures zou het voor werkgevers eenvoudiger moeten worden om openstaande vacatures te vervullen.
De landelijke spanningsindicator van het CBS, en die van uitkeringsinstantie UWV dat een vergelijkbaar cijfer publiceert, vertelt echter maar een deel van het verhaal. De indicator geeft de verhouding weer tussen alle in Nederland aanwezige vacatures en werkzoekenden. Voor het grote plaatje zijn dergelijke landelijke indicatoren zeer belangrijk, maar ze gaan voorbij aan de vraag in welke mate gevraagde en aangeboden banen op elkaar aansluiten en in hoeverre werkzoekenden bereid zijn om grote afstanden naar een nieuwe werkgever af te leggen.
Nieuwe spanningsindicator
ABN AMRO heeft hierom een indicator ontwikkeld die zowel rekening houdt met aansluiting van de beroepsinteresse als de reisafstand. Hiermee krijgt de ‘krapte’ die het CBS en het UWV weergeven een diepere dimensie; gemeten wordt in feite wat de ‘mismatch’ is tussen vraag en aanbod op regionaal niveau. Het ligt immers voor de hand dat een werkzoekende kok geen potentiële match is voor een tandarts, net zoals een verpleegster uit Groningen niet zonder meer bereid is om een baan in een ziekenhuis in Maastricht te vervullen.
Juist in een ‘asymmetrische’ crisis als de huidige kan deze indicator zijn waarde bewijzen. Waar een plotselinge toename in de vraag naar zorgpersoneel in de algemene cijfers redelijk kan uitmiddelen met een afname van vacatures voor horecamedewerkers, wordt van de werkelijke spanning een beeld verkregen door regionaal naar de mismatches binnen beroepsgroepen te kijken.Hoewel het UWV en het CBS ook verscheidene indicatoren publiceren met krapte per regio en krapte per beroep, is er op landelijk niveau – voor zover wij weten – tot dusverre geen arbeidsmarktindicator die rekening houdt met de aansluiting tussen werkzoekende en vacature, met inbegrip van reisafstand en beroepsinteresse.
Onze methode wordt gestaafd door onderzoek van onder meer Manning en Petrongolo (2017) die laten zien dat vacatures snel minder aantrekkelijk worden gevonden naarmate de reisafstand toeneemt. Adams et. al. (2000) tonen aan dat vooral de reisafstand in combinatie met de aansluiting van beroepsvaardigheden bepalend zijn voor de succeskans bij het vervullen van vacatures. In Nederland is een werkzoekende bereid om gemiddeld 38 kilometer te reizen voor een baan (Duijn en Phlippen, 2019).
Zo bezien bestaat Nederland dus niet uit één arbeidsmarkt, maar uit duizenden hele kleine arbeidsmarkten. Die bepalen hoe groot de vijver is waaruit werkgevers kunnen vissen. De micro-gefundeerde indicator van ABN AMRO aggregeert de regionale krapte per gemeente tot een landelijke indicator. Het geeft per gemeente en per beroep aan voor hoeveel procent van de vacature geen enkele interesse is. Door deze deelcijfers te aggregeren wordt een landelijk beeld zichtbaar. Een één-op-één-vergelijking met traditionele indicatoren van het CBS en het UWV in termen van de mate van krapte is daarmee moeilijk. Het is gemakkelijker om de ontwikkeling van krapte over de tijd tussen de verschillende indicatoren te vergelijken (Zie de appendix voor een uitleg van de werking van de indicator van ABN AMRO – te vinden in de download).
Meer informatie
Lees het volledige rapport 'Ondanks corona en hoger arbeidsaanbod blijft mismatch op arbeidsmarkt aanwezig'.
Zie ook de gerelateerde publicatie in het economenvakblad ESB, te lezen via deze link.
Lees verder in de sector zakelijke dienstverlening
Zakelijke Dienstverlening is de smeerolie van de Nederlandse kenniseconomie. In deze sector worden nieuwe manieren van werken veelal het eerst worden toegepast en het is daarmee een belangrijke aanjager in de transitie naar een circulaire economie.
