Coronacrisis raakt multifunctionele landbouw
Hoewel de agrarische sector ten opzichte van andere sectoren relatief weinig invloed ondervindt van de coronacrisis, zijn er toch redelijk wat agrarische ondernemers die worstelen met of juist profiteren van de coronacrisis. Dit komt doordat de inkomsten uit een aantal nevenactiviteiten worden beïnvloed door de lockdownmaatregelen of veranderend consumentengedrag.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Steeds meer agrarische ondernemers genereren inkomsten uit andere activiteiten dan uit land, kassen of vee. Volgens cijfers van het Centraal Bureau Statistiek (CBS) ging het in 2020 om 22.000 van dit soort multifunctionele bedrijven, zo'n 40 procent van het totale aantal agrarische ondernemingen. Vier jaar geleden begaven zich nog slechts zo'n 14.000 ondernemers buiten hun oorspronkelijke terrein.
De neveninkomsten komen uit diverse activiteiten. Zo zijn er ondernemers die een camping runnen, duurzame energie opwekken en leveren aan derde partijen of de toeleveringsketen korter maken door rechtstreeks aan de consument of lokale afnemers te leveren.
Kortere keten niet altijd gunstig in coronatijd
Vorig jaar verkochten ruim 7000 agrarische bedrijven hun producten via een zogeheten korte keten. Dit zijn boeren en tuinders die direct op het erf of via slechts één tussenschakel aan de consument leveren. Die tussenschakel kan bijvoorbeeld een restaurant, een markthandelaar of een tuincentrum zijn.
Voor dit jaar geldt dat de winkels die voedsel direct aan de consument leveren, profiteren van de sluiting van horeca en de veranderende consumentenbestedingen. Boodschappen doen bij de boer of tuinder heeft zich ontpopt tot een welkom uitje nu een groot aantal mensen aan huis gekluisterd zit. Bovendien hebben mensen meer geld te besteden; in de kroeg of het restaurant wordt immers niets meer uitgegeven. Daarnaast voldoet de boerderijwinkel aan een behoefte die al langer aan kracht wint: consumenten willen graag vers, authentiek en lokaal eten.
De gevolgen van de coronacrisis voor de korte ketenverkoop via één schakel zijn uiteraard afhankelijk van het soort product en het kanaal waar de ondernemer aan levert. De verkoop van bloemen en planten ondervindt last van de sluiting van tuincentra dit jaar. De verkoop via 'click en collect' maakt naar alle waarschijnlijkheid maar weinig goed van de klap die de afzet via dit kanaal oploopt. Boeren of tuinders die direct aan de horeca leveren, lijden onder de horecasluiting. In totaal zetten voedingstuinders zo'n 330 miljoen euro om door de korte keten verkoop met één tussenschakel. Zo’n 70 miljoen euro wordt verdiend door rechtstreeks aan de consument te leveren. Maar de boeren en tuinders die via speciaalzaken de consumenten bereiken, profiteren juist van de veranderende consumentenbestedingen. Uit pintransacties van ABN AMRO blijkt dat de bestedingen van consumenten bij voedingsspeciaalzaken dit jaar met circa 30 procent zijn toegenomen.
Verandering in toerisme gunstig voor boerencampings en stalling van caravans
Agrotoerisme is andere nevenactiviteit van boeren en tuinders die gevolgen ondervindt van de coronacrisis. Bijna 2000 agrarische ondernemers waren in 2020 deels afhankelijk van het exploiteren van een Bed & Breakfast of een camping op het erf, of de verhuur van ruimte voor bijvoorbeeld zakelijke events en huwelijken. Het is duidelijk dat deze bedrijfsactiviteiten op de een of andere manier door de uitbraak van corona geraakt zijn: groepsreizen zijn niet mogelijk en huwelijken, congressen en andere zakelijke bijeenkomsten zijn uitgesteld.
Het vaccinatiebeleid speelt een grote rol in hoe deze nevenactiviteit zich dit jaar ontvouwt. Als de uitbraak van corona voor de zomer voldoende beteugeld wordt, nemen deze activiteiten op het erf ongetwijfeld weer toe, zeker wanneer de agrariërs dan ook weer mogelijkheden hebben om Duitse en Belgische toeristen te ontvangen.
Landbouw: meer zorgen dan coronacrisis
Zoals hierboven reeds aangegeven zijn de kernactiviteiten van veehouders, akkerbouwers en tuinders minder geraakt door de coronacrisis. Vorig jaar daalden weliswaar de prijzen van verschillende agrarische producten, maar over het algemeen was het leed kleiner dan verwacht. Veel andere zaken, zoals de stikstofdiscussie, de uitbraak van de vogelgriep, de Afrikaanse Varkenspest in Duitsland en het warme en droge weer speelden minstens zo een belangrijke rol op het boerenerf.
Meer informatie
Lees het volledige rapport 'Multifunctionele landbouw: zowel last als profijt van coronacrisis'.
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Lees verder in de agrarische sector
De agrarische sector in Nederland kenmerkt zich door hoge productiviteit en kwaliteit. Veel landen en organisaties zien Nederland daarom als agrarisch gidsland. Met een export van ruim EUR 100 miljard draagt de Nederlandse land- en tuinbouw sterk bij aan onze economie.
