Verbetering welzijn in de bouw komt op goed moment
De bouw krimpt in 2024 met 2,5 procent en blijft in 2025 steken op 0 procent groei. Moeilijke marktomstandigheden in de bouw zorgen ervoor dat er even wat minder prioriteit gegeven wordt aan de ernstige personeelstekorten. Door het vergrijsde personeelsbestand en de toekomstige bouwopgaven blijft het welzijn van het personeel hoog op de agenda van ondernemers staan. Het welzijn in de sector is gemiddeld genomen sterk toegenomen.
Moeilijke markt teistert de bouw
De bouw krimpt momenteel door een aantal hardnekkige uitdagingen. De hoge rente heeft ervoor gezorgd dat de vraag naar nieuwbouw is gedaald en projecten financieel minder goed haalbaar zijn. In de huurmarkt staan rendementen onder druk door eisen ten aanzien van de betaalbaarheid van te ontwikkelen woningen. Daarnaast spelen een gebrek aan locaties en beperkingen in de energie- en watervoorziening bouwprojecten steeds vaker parten. Dat komt het beste tot uiting in de woningbouw. De vergunningverlening blijft al jaren achter bij de kabinetsdoelstelling. Zo hinderen trage procedures de bouw, waardoor vergunningen steeds minder vlot worden omgezet in bouwactiviteit. De vergunningspijplijn bij woningen is hierdoor opgelopen tot meer dan 180.000, waar dit in 2016 nog 120.000 was. Bedrijven hebben tot slot ook te maken met toenemende wet- en regelgeving op duurzaamheidsgebied. Ondanks dat veel kleinere bedrijven nog niet verplicht zijn om aan de Europese CSRD-richtlijnen te voldoen, worden zij door hun ketenpartners wel geconfronteerd met informatieverzoeken op dit gebied.
Lichtpunten zijn er ook: de ingezette rentedaling geeft vertrouwen dat de financiële haalbaarheid van projecten zal verbeteren en de installateurs en ingenieursbureaus kunnen rekenen op een stabiel hoge vraag. Al met al zorgt dit ervoor dat de bouw in 2,5 procent krimpt en in 2025 gelijk blijft in omvang. De hoop van de bouw is gevestigd op de nieuwe coalitie, die belemmeringen in wetgeving om tot snelle bouw te komen wil wegnemen. Veel valt of staat echter met voldoende uitvoeringskracht bij (lokale) overheden en de plannen zijn op dat vlak minder overtuigend.
Krapte even naar achtergrond
Door de vraagafname in de bouw is de personeelskrapte bij de meeste bedrijven wat meer naar de achtergrond verdwenen. In Q1 2024 gaf 12 procent van de ondernemers aan dat tekort aan arbeidskrachten de belangrijkste belemmering was, twee jaar eerder was dit nog 22,5 procent. De afkoeling van de bouwactiviteit komt veel ondernemers ook niet ongelegen, het aandeel bedrijven dat zegt geen belemmeringen te ervaren is toegenomen van 52 procent naar 58 procent.
Toch blijft personeelskrapte de komende jaren hoog op de agenda staan, rekening houdend met de grote groep 55+’ers (24 procent) in de sector die de komende 10 tot 15 jaar met pensioen gaat. De sector kampt daarnaast nog met het schrikbeeld uit de bouwcrisis van 2010-2015, toen veel werknemers de sector verlieten om uiteindelijk niet meer terug te keren toen de markt weer aantrok. Des te meer reden om veel aandacht aan het welzijn van medewerkers te schenken.
Welzijn in de bouw sterk toegenomen
Digitalisering en innovatieve toepassingen zullen er op termijn voor zorgen dat de bouw minder afhankelijk is van arbeid, maar zover is het helaas nog niet. Zo is industrialisatie in de woningbouw in opmars, maar hikken bedrijven aan tegen hoge investeringen in combinatie met conjunctuurafhankelijke bezettingsgraden. Het is daarom goed nieuws dat het welzijn in de bouw de afgelopen jaren op meerdere vlakken sterk is toegenomen. De situatie van werknemers in de bouw is sinds 2015, toen de sector midden in een crisis zat, drastisch verbeterd. Werknemers hebben meer te eisen, zijn veel zekerder van hun baan en geven ook te kennen dat er beter naar ze wordt geluisterd. De werkprivébalans is sterk verbeterd doordat er minder druk staat op de hoeveelheid werk en de snelheid waarin het werk gedaan moet worden.
Het type werk is tot tevredenheid van werknemers ook veranderd: minder eentonig, minder in een ongemakkelijke werkhouding en minder taken waar veel kracht en lawaai aan te pas komen. Het risico op ongezonde werkomstandigheden of bedrijfsongevallen is daarmee verkleind, ten gunste van de ervaren veiligheid.
Alles bijeen heeft de bouw een gunstige ontwikkeling doorgemaakt ten aanzien van het welzijn van werknemers. Die ontwikkeling viel samen met matige groei van de bouwproductie waardoor risico’s omtrent veiligheid en gezondheid ook minder aanwezig waren. Toch maakt de stijging van het welzijn de sector aantrekkelijk, wat nodig is om nu en in de toekomst voldoende werknemers warm te maken voor werk in de bouw.
Meer informatie
Lees alle feiten en ontwikkelingen in het rapport 'Voorzichtig herstel'.
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Een stapje voor met onze sectorexpertise
Voor elke ondernemer is het belangrijk om te weten wat er nu speelt, maar vooral wat er komen gaat. Baseer beslissingen op de ontwikkelingen en trends in de sector. Onze sectorexperts weten wat er speelt. Zie waar de kansen liggen. Nét dat stapje voor.
Bekijk de prognoses van alle sectoren voor 2025
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
